Manieren verkennen om cleantech
te integreren in het landschap.
De Stedendriehoek, bestaande uit Apeldoorn, Deventer en Zutphen, staat bekend als de Cleantech Regio. Cleantech staat voor gezamenlijke inspanningen voor een schonere toekomst, waarbij de focus ligt op energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, aantrekkelijke woonomgevingen, evenwichtige natuurlijke habitats en duurzame economische kansen. Deze inspanningen zullen het landschap veranderen, daarom werden wij gevraagd om aan de hand van ontwerpend onderzoek in beeld te brengen wat de bestaande ruimtelijke kernkwaliteiten zijn.
"Het groene landschap versterken met eigentijdse innovaties, zonder de essentie van de natuurlijke pracht te verliezen"
De verbreding van de snelweg A1 wordt gezien als een kans om de ambities van de regio snel en in samenhang te verwezenlijken in een brede zone aan beide zijden van de snelweg. Wij werkten aan een ruimtelijke kwaliteitskaart die richting geeft en inspiratie biedt bij de beoordeling van initiatieven.
Op de kaart worden zowel de te behouden elementen als de kansen voor versterking van het landschap en energietransitie aangegeven.
Deze "kaart" fungeert als communicatiemiddel om de verdere discussie te inspireren en richting te geven, evenals voor het maken van toekomstige ruimtelijke afwegingen. Het resultaat is een toolbox met instrumenten die kunnen worden toegepast bij de verdere uitwerking van projecten en uitdagingen in het gebied. Bovendien benadrukt de kaart enkele gebiedsgerichte ontwerpopgaven die in samenwerking met overheidsinstanties en andere partners kunnen worden opgepakt.
Het doel is om de kleinschalige kamerstructuur in het landschap te herstellen, met behulp van wegbeplanting, perceelranden, erfbeplanting en meer. We willen de relatieve openheid van de enken behouden en natte structuren zoals de Fliert, de Groote Wetering en mogelijk de Twellose Beek ontwikkelen tot natuurcorridors, geschikt voor wandelen en fietsen. Het creëren van vlotte doorgangen over de A1 en de Zutphensestraat is hierbij van groot belang. Daarna kunnen kleinschalige paden worden aangelegd langs akkers om het landschap te verbinden met deze corridors.
Beplanting langs stroomruggen en rivierstrangen is mogelijk, zolang de vergezichten behouden blijven. Ook kunnen erfbeplanting en pollen worden benadrukt. Bij energieopwekking wordt eerst gedacht aan het benutten van de waterdynamiek. Binnen het landschap zijn enkele grotere, eventueel drijvende zonnevelden misschien passend. Grote windturbines landinwaarts zijn hoe dan ook niet wenselijk.
Het regelmatige patroon van het broek- en heideontginningen landschap biedt goede aanknopingspunten voor landschapsversterking. Lange lijnen van wegen en perceelsranden worden aangezet met bomenrijen. De beplanting volgt de ontginningspatronen. Lange doorzichten worden behouden, zodat geen gesloten kamerstructuur ontstaat. De bebouwde erven worden met erfbeplanting aangekleed. Rechthoekige, omzoomde percelen kunnen worden ingericht als zonneweiden. In grotere broeklandschappen zijn windparken denkbaar, geplaatst in het regelmatige patroon van het landschap.
"Het inpassen van energiewinning biedt kansen voor landschapsversterking, zeker op plekken waar het landschap aan kracht verloren heeft."
We zetten in op het sterken maken van het landschappelijke casco en meer variatie terugbrengen in het landschap.
Door dit te doen wordt de opnamecapaciteit van het landschap voor energiewinning vergroot en investeren we tegelijk in de kernwaarden. Het is zeker niet de bedoeling om Cleantech maatregelen te verstoppen in het landschap. Nieuwe eigentijdse toevoegingen mogen gezien worden, maar wel in balans met het groene, landschappelijke karakter.
Voor het snelweg A1 is het streven om genoemde landschappelijke kwaliteit(en) te handhaven en door te ontwikkelen. De aanwezigheid van wegmeubilair op beleving wordt beperkt, zodat optimaal zicht op de omgeving mogelijk is. Groenstructuren en voorzieningen voor energieopwekking direct aan de weg zijn vormgegeven als onderdeel van het aangrenzende landschap.
"Een toekomstperspectief met aandacht voor landschapsbehoud, energietransitie en duurzame ontwikkeling, waarbij de A1-verbreding wordt gezien als kans om deze doelen te verenigen."
In de middenberm en in de zijbermen is ruimte voor transparante zonnepanelen. Tot een hoogte van ca. 1.5 meter is de invloed op de beleving van en naar de weg beperkt, vooral bij een verhoogde ligging van de snelweg. Een voordeel voor de omgeving gezien dat geluidhinder en het zicht op het wegverkeer wordt beperkt. Panelen in de middenberm schermen het geluid dicht bij de bron af. Geen panelen bij belangrijke zichtvensters. Wel panelen ter hoogte van bosjes, die gekruist worden. Ook de kleurstelling kan hierop worden aangepast.
